Devlet nedir ? Nasıl ve niye ortaya çıktı ? Devletin insanların yaşama sorunlarını çözmek için ortaya çıktığı düşünülmektedir.Fakat bundan başka da teoriler vardır,bu teorilerden en önemlilerdeen birisi,insanların çatışma potansiyelinin olduğundan devletin nizamı kurmak için ortaya çıktığıdır.Fakat insanlığın devletsiz yaşadığı zamanlar da olmuştur.Peki önceleri,devlet niye yoktu ? Neden insanlık tarihinde devlet sonradan ortaya çıktı ? Bu sorunun yanıtı,güç kullanma ve egemenlikle alakalıdır,yani,insanlık zaman geçtikce büyük güçlerin onları koruması ve yönetmesine ihtiyaç duymuş,bundan sonra ise devlet meydana çıkmıştır.Fakat,devlet eski zamanlarda modern dönemde olduğu gibi değildi.Eskiden merkezi oteritenin belirginleştiği bir çok sisteme de devlet denilmiştir.Modern devleti kendisinden önceki devlet sistemlerinden ayıran en önemli fark,önceki sistem ve örgütlenmelerde çoklu ve bölünmüş iktidar yapılarının mevcut olmasıdır.Yani,kral,tek otorite değildi,kralın etrafındaki bir çok dük,baron,kont ve valiler de belirli sınırlar içinde bazı meşru yetkilere sahipdiler.Eski sistemlerde dinin de rolü çok büyüktü,eski Avrupada Hristiyanlıktan sonra din adeta devletin içindeydi ve çok büyük yetkilere sahipti.Modern devletin çıkışı ve şekillenmesi ise Onaltıncı ve Onyedinci yüzyıllarda Fransa başta olmak üzere,İngiltere,Prusya,Rusya ve bir çok Avrupa devletinde oluşmaya başladı.Bu oluşum ana nedenleri ise dini etkinin zayıflaması,ülkelerin toprak genişletmesinden doğan bürokratik değişimler,aynı zamanda seküler burjuazinin yükselişiydi.
Modern devirde devletin beş ana özelliği vardır.Bu beş ana özelliğe sahip olan her hangi bir sistem devlet olarak kabul edilmektedir:
1.Egemenlik:Devlet,toplumdaki tüm kurum,örgüt ve grupların üzerinde yer alır ve hepsi üzerinde sınırlanmamış bir iktidarı temsil eder.
2.Kamusallık:Sivil toplumdaki tüm bireysel ihtiyaçların karşılanması.Devlet bunu özel kurumların tam aksine kamusal oraganlarla yapar.Maaş,sağlık,iş gibi bir çok şey buna dahildir.
3.Meşruluk:Devletin "ortak iyi"yi ve toplumun iyiliğini ve halkın çıkarlarını yansıtdığı düşünülür.
4.Hükmetme:Devlet otoritesini zorla destekletir.Devlet yasalara uyulmasını emreder ve bununla da toplumsal düzeni ve adeleti korumaya çalışır.Devlet yasalarını çiğneyenlere ceza verme yetkisine sahiptir.
5.Coğrafi alan:Devletin nufuz alanı coğrafi olarak tanımlanmıştır ve vatandaşı olup olmayan her kesi kapsar.
Fransız İhtilalinden sonra yaygınlaşan her bir ideoloji de devlete farklı bir açıdan yanaşmıştır.Örneğin sosyalistler devleti "geçici kötülük" olarak görürler ve devletin hep egemen sınıfın çıkarlarına hizmet etdiğini,bunun ahaliye ve insanlığa hiç bir yararının olmadığını savunurlar.Liberaller devlet yetkilerini kısıtlamanın ve "minimal devlet"in tarafındadırlar.Liberallere göre devlet hiç bir bireysel özgürlüğe karışmamalıdır.Muhafazakarlar ise devletin müdahaleci olması gerektiğini,onun hem ekonomiye hemde toplumsal düzene direk etki etmesi gerektiğini savunmuştur.Milliyetçiler ise devletin,milletin yükselmesi ve güçlenmesi için bir araç olduğunu savunurlar.Milliyetçilere göre "devlet çıkarları" yoktur,yalnızca "milli çıkarlar" vardır.Anarşistler ise devletin ortadan kalkması gerektiğini savunurlar ancak devlet ortadan kalktıkdan sonra yaranacak kaosda ne olacağı hakta kesin bir görüşe sahip değildirler.
Devlet hakta ne kadar farklı fikir olursa olsun,devlet nizamın sağlanması,adaletin kısmen de olsa sağlanması ve bir çok açıdan insanlık için inkar edilemeyecek bir şeydir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder