Mete Hanın hayatı

Mete han MÖ 234 yılında doğdu.Bir çok yerde Oğuz Kağan Destanındaki Oğuz Kağan ile aynı kişi olduğu düşünülmektedir.Mete han Türk tarihinde ve Asyanın steplerinde bilinen en eski ve güçlü hükümdarlardan biridir.Türk tarihinde Mete hanın özel biri yeri vardır.Çünki,onun devrinde babası Teomanın kurmuş olduğu Asya Hun İmperatoruğu en güçlü dönemini yaşamıştır.Fakat kağan olana kadar da çok zor bir hayat sınavından geçmişdir.Çin kaynaklarında anlatılanlara göre,Mete hanın babası ve Asya Hun İmperatorluğunun kurucusu Teoman han,Mete han yerine Çinli bir hatundan olan diğer oğlunu tahta çıkarmak istedi.Fakat Türk Törelerine göre tahta temiz kanlı bir Türk geçmeliydi.Bu yüzden Mete han babasına haklı itirazını bildirdi.Bu durumdan dolayı Mete hanın üvey annesi Teoman hanı doldurdu ve o zamanlar Hunlarla araları kötü olan Yüeçilere Meteyi rehin olarak gönderdi.Daha sonra Teoman han Yüeçilere savaş ilan ederek Meteyi öldürtmek istedi.Fakat Teoman han Yüeçilere saldırmazdan önce Mete han onların elinden kaçmıştı.Kaçmayı beceren Mete han kısa süre sonra babası tarafından yakalanmış,fakat babası bu kadar zorlukları atlata bildiği için Metenin emrine on bin kişilik bir kuvvet vermiştir.Fakat Mete han babasını ahv etmiş değildi ve kısa süre sonra isyan edip,babasını,üvey annesini ve üvey kardeşlerini öldürüp Kağan oldu.Kağan olduktan sonra Donghu üzerine yürüdü ve onları yendi.Donghular her sene vergi vermeyi kabul etdiler.Donghuyu yendikten sonra Tunguzlar,Mancurlar gibi halklar Metenin egemenliğini kabul etdi.MÖ 177-165 yılları arasında eski düşmanları olan Yüeçiler üzerine sefer düzenledi.MÖ 203-de Yüeçileri tam olarak yendi ve onları kendi egemenliği altına aldı.Hun İmperatorluğunun böyle yükselişi Çinde egemen olan Han hanedanını çok rahatsız ediyordu.Bu yüzden MÖ 200-de Han Hanedanı imperatoru Gaozu(Gao-Di) o dönemin en büyük ordularından 320 bin kişilik bir ordu ile Hun toprakları üzerine sefere çıktı.Fakat Mete han tarafından Baideng kalesinde ordusu ile birlikte kuşatıldı ve Mete handan barış istedi.Barış şartlarına göre Çin tüm kuzey eyaletlerin Hunlara bıraktı ve yıllık vergi ödemeyi kabul etdi.Aynı zamanda barış şartlarına göre Han hanedanının tüm prensesleri Hun Kağanlarının karıları olacaktı.Mete Han iktidarı döneminde çok güçlü bir devlet kurmuş,devletinin sınırları kuzeyde Baykal gölünden güneyde Çin içlerine,doğuda Mancuryadan batıda Türkistana kadar genişlemiştir.Fakat Mete handan sonra kurmuş olduğu devlet iç kargaşalara yönelmiş ve sonunda gücünü kaybetmiştir.

.